Lockout-tagout kleurcoderingen voor hangsloten

• Geplaatst op 28 Maart 2025
• 0

Wanneer gebruik je welke kleur veiligheidshangslot?

Veiligheidshangsloten vormen het hart van Lockout-Tagout (LOTO). Ze zijn verkrijgbaar in talloze kleuren, material en afmetingen. Toch wordt vaak de vraag gesteld: Waarom zouden we veiligheidshangsloten in verschillende kleuren gebruiken? In dit artikel gaan we in op de voordelen van kleurcodering, de officiële richtlijnen van zowel OSHA als van van onze partner Brady, en geven we tips over het opzetten van een eigen kleurcodering binnen jouw bedrijf. 

Wat is Lockout-Tagout en waarom is kleur belangrijk?

Lockout-Tagout is een veiligheidsprocedure die ervoor zorgt dat machines tijdens onderhoudswerkzaamheden niet onverwacht starten of energie vrijgeven. Deze procedure bestaat uit het fysiek blokkeren (lock-out) van de energiebron, en het duidelijk labelen (tag-out) van de geblokkeerde machine of installatie. Zo weten alle medewerkers dat de machine niet gebruikt mag worden totdat de onderhoudswerkzaamheden zijn afgerond en de lock-out is opgeheven.

- Risico’s snel te herkennen: Werknemers en externe partijen zien meteen dat een machine is geblokkeerd, én ze kunnen in één oogopslag het type gevaar of de verantwoordelijke persoon aflezen.

- Verwarring te voorkomen: Wanneer er meerdere technici, afdelingen of zelfs aannemers aan het werk zijn, helpt kleurcodering bij het onderscheiden van verantwoordelijkheden.

- Het veiligheidsbewustzijn te verhogen: Een zichtbare, duidelijke kleurcodering maakt Lockout-Tagout herkenbaar en versterkt de veiligheidscultuur op de werkvloer.

OSHA-richtlijnen voor kleurcodering

De Occupational Safety and Health Administration (OSHA) in de Verenigde Staten adviseert dat lock-out producten (waaronder veiligheidshangsloten) voor medewerkers duidelijk te onderscheiden zijn in kleur, vorm en grootte. Hoewel OSHA zelf geen harde standaarden oplegt voor welke kleur welk type gevaar vertegenwoordigt, geven zij wel een voorbeeld van een mogelijke kleurcodering:

- Rood: Gevaar (Danger)
- Geel: Let op (Caution)
- Oranje: Waarschuwing (Warning)
- Neonoranje: Biologisch gevaar (Biohazard)

Het idee hierachter is dat de kleur van het hangslot een signaalfunctie heeft over het type risico of waarschuwing dat er geldt. In een oogopslag zie je: rood staat voor acuut gevaar, geel vraagt om oplettendheid, oranje duidt een algemene waarschuwing aan en neonoranje kan wijzen op besmettingsgevaar of biologische risico’s.

Brady-richtlijnen voor kleurcodering

Onze partner Brady, een toonaangevende fabrikant van veiligheids- en identificatieoplossingen, hanteert een alternatieve benadering voor kleurgebruik. In plaats van te focussen op het soort gevaar, richt Brady zich meer op de persoon of afdeling die het slot plaatst. Brady adviseert:

- Rood: Voor machine hangsloten (bijvoorbeeld standaard gebruikt door interne technici bij machineonderhoud)
- Blauw: Voor aannemers (externe bedrijven of ingehuurde technici)
- Geel: Voor de elektrische dienst (afdeling of medewerkers die verantwoordelijk zijn voor elektrische installaties)
- Oranje: Voor externe medewerkers (bijvoorbeeld tijdelijke medewerkers of ingehuurde specialisten)

Het grote voordeel van deze indeling is dat je in één oogopslag ziet wie de machine op slot heeft gezet. Het geeft bovendien duidelijkheid bij het coördineren van (grotere) onderhoudsprojecten waarbij verschillende partijen betrokken zijn.

Hoe kies je de juiste kleurcodering?

Hoewel bovenstaande richtlijnen van OSHA en Brady erg handig zijn, ben je niet wettelijk verplicht om deze exacte kleurindelingen te volgen. Elke organisatie heeft de vrijheid om binnen haar Lockout-Tagout-programma eigen afspraken te maken over kleurcodering, zolang de verschillende hangsloten maar eenduidig te onderscheiden zijn.

Enkele overwegingen bij het kiezen van de kleurcodering in jouw bedrijf

-Soort risico: Werkt jouw bedrijf veel met chemische stoffen? Dan kan het handig zijn om een specifieke kleur te reserveren voor chemische gevaren. Hetzelfde geldt voor biohazard- of explosiegevaar.

- Afdelingsgebonden: Bij sommige bedrijven is het juist logischer om per afdeling (bijv. elektrotechniek, werktuigbouw, HR-faciliteiten) een andere kleur te hanteren, zodat direct duidelijk is wie verantwoordelijk is.

- Gebruikersniveau: Je kunt kleuren toewijzen op basis van functie- of bevoegdheidsniveaus: denk aan stagiaires, operators, leidinggevenden, externe experts.

- Compliance & communicatie: Zorg dat elk kleurbeleid goed is gecommuniceerd via o.a. veiligheidsinstructies, toolboxmeetings en posters op de werkvloer. Zo weet iedereen welke betekenis aan elke kleur is toegekend.

Praktische tips voor een goed kleurbeheersysteem

- Maak kleurkaarten of posters: Plaats een overzicht van de kleuren en hun betekenissen op strategische plekken in de fabriekshal of werkplaats, bijvoorbeeld bij de klokken, de gereedschapborden of de in- en uitgang van het magazijn.

- Combineer met extra labeling: Gebruik naast kleur ook labels en tekst (bijv. “GEVAAR – Niet bedienen” of “Elektrische dienst”) om elke lock-out duidelijk te maken. Zo voorkom je verwarring als iemand kleurenblind is of niet bekend is met de bedrijfsafspraken.

- Houd rekening met voorraad & beschikbaarheid: Als je kleurcodering te verfijnd maakt (bijv. 10 kleuren voor 10 verschillende situaties), loop je het risico dat sommige hangsloten op raken. Houd de kleurcodes praktisch en beheersbaar.

- Train al het personeel: Een goede Lockout-Tagout procedure staat of valt met consistent gebruik. Zorg dat niet alleen de monteurs, maar alle medewerkers op de hoogte zijn van de betekenis van de verschillende kleuren en de regels rondom LOTO.

Veiligheidshangsloten zijn een essentieel onderdeel van elke Lockout-Tagout-implementatie. Of je nu de kleurcodering van OSHA volgt (met focus op het soort gevaar) of die van Brady (met focus op betrokken persoon/afdeling), het belangrijkste is dat je één duidelijke lijn trekt binnen je bedrijf en die consistent communiceert.

Uiteindelijk bepaal je zelf hoe je de kleuren het beste kunt indelen, passend bij de structuur, risico’s en cultuur van jouw organisatie. Het doel is en blijft: maximale veiligheid en een heldere, eenduidige manier om Lockout-Tagout situaties te herkennen en te beheren.

Ben je benieuwd naar onze eigen adviesindeling of wil je weten welke veiligheidshangsloten het beste bij jouw bedrijf passen? Neem dan gerust een kijkje op uniquesafetyproducts.nl voor meer informatie. Ook in de Lockout-Tagout-Shop vind je een breed assortiment aan veiligheidshangsloten voor alle mogelijke toepassingen.